سرطان تخمدان بیماری است که در آن، بسته به نوع و مرحله بیماری، سلول های بدخیم(سرطانی) در داخل، نزدیک و یا روی لایه خارجی تخمدان ها یافت می شوند. تخمدان یکی از دو اندام کوچک بادامی شکل است که در هر طرف رحم قرار دارد و تخمک ها یا سلول های زایایی را در خود ذخیره می کند و هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون تولید می کند.
مبانی سرطان
سرطان زمانی توسعه می یابد که سلولهای غیرطبیعی در بخشی از بدن (در این حالت تخمدان) شروع به رشد غیرقابل کنترل کنند. این رشد غیرطبیعی سلول در بین انواع سرطان شایع است.
به طور معمول، سلولهای بدن شما تقسیم شده و سلولهای جدیدی را تشکیل می دهند تا جایگزین سلولهای فرسوده یا در حال مرگ گردند. از آنجا که سلولهای سرطانی مرگ برنامه ریزی شده ندارند و به رشد و تقسیم خود ادامه می دهند، با سلولهای طبیعی متفاوت هستند. آنها بیش از سلولهای طبیعی زندگی می کنند و به ایجاد سلولهای غیر طبیعی جدید و تشکیل تومور ادامه می دهند. تومورها می توانند به اندام های دیگر نزدیک تخمدان فشار وارد نمایند.
سلول های سرطانی گاهی اوقات می توانند به سایر قسمت های بدن سفر کنند، شروع به رشد می کنند و جایگزین بافت طبیعی می شوند. این فرآیند که متاستاز نامیده می شود. همزمان با انتقال سلولهای سرطانی به جریان خون یا سیستم لنفاوی بدن اتفاق می افتد. سلولهای سرطانی که از دیگر اندامها(مانند پستان یا روده بزرگ) به تخمدان گسترش می یابند، سرطان تخمدان محسوب نمی شوند. نوع سرطان توسط محل اصلی بدخیمی تعیین می گردد.
چشم انداز کلی زنان مبتلا به سرطان تخمدان
در زنان 35-74 ساله، سرطان تخمدان تقریبا پنجمین علت اصلی مرگ های ناشی از سرطان است. تخمین زده می شود از هر 78 زن یک نفر در طول زندگی خود به سرطان تخمدان مبتلا می شود.
وقتی فرد در مراحل اولیه تشخیص داده و درمان شود، میزان بقای پنج ساله بیش از 90 درصد است. به دلیل علائم غیر اختصاصی این سرطان و عدم آزمایش های تشخیص زودهنگام، تنها حدود 20 درصد از کل موارد در اوایل بیماری تشخیص داده می شود. با توجه به ماهیت بیماری، هر خانمی که مبتلا به سرطان تخمدان گردد مشخصات متفاوتی دارد و ارائه پیش آگهی عمومی غیرممکن است.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر هستند:
- همه زنان در معرض خطر هستند.
- علائم وجود دارد – ممکن است مبهم باشد، اما معمولاً با گذشت زمان شدت می گیرد.
- تشخیص به موقع میزان بقا را افزایش می دهد.
- آزمایش پاپ اسمیر سرطان تخمدان را تشخیص نمی دهد.
عوامل خطر سرطان تخمدان عبارتند از:
- استعداد ژنتیکی
- سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان پستان ، تخمدان یا روده بزرگ
- افزایش سن
- ناباروری
- در حالی که وجود یک یا چند عامل خطر ممکن است احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش دهد، اما لزوما به معنای ابتلا به این بیماری نیست. خانمی که یک یا چند عامل خطر دارد باید بیشتر مراقب علائم اولیه باشد.
توصیه ها
توصیه هایی برای زنان در معرض خطر بالای این سرطان در زیر خلاصه می شود:
- زنانی که به نظر می رسد در معرض خطر بالای سرطان تخمدان هستند باید تحت مشاوره ژنتیک قرار بگیرند و اگر به نظر می رسد خطر قابل توجهی باشد، بهتر است آزمایش ژنتیک برای بررسی ژنهای BRCA1 و BRCA2 انجام گردد.
- زنانی که مایل هستند ظرفیت تولید مثل خود را حفظ کنند، می توانند هر شش ماه یکبار با سونوگرافی غربالگری کنند.
- زنانی که نمی خواهند باروری خود را حفظ کنند و یا خانواده خود را تکمیل کرده اند، ممکن است تحت عمل جراحی قرار گیرند.
- از آنجا که جهش های ژنی BRCA1 و BRCA2 خطر ابتلا به سرطان پستان را نیز افزایش می دهد ، غربالگری سالانه ماموگرافی پیشنهاد می شود که از 25 سالگی شروع می شود.
- زنان مبتلا به سندرمHNPCC ، که به آن سندرم لینچ نیز گفته می شود، باید تحت انجام ماموگرافی غربالگری دوره ای، کولونوسکوپی و بیوپسی آندومتر قرار گیرند.
علائم و نشانه های سرطان تخمدان چیست؟
تشخیص سرطان تخمدان خصوصاً در مراحل اولیه دشوار است. این تا حدی به این دلیل است که تخمدان ها دو اندام کوچک و بادامی شکل در دو طرف رحم و در عمق حفره شکم واقع شده است.
موارد زیر اغلب به عنوان برخی از علائم و نشانه های سرطان تخمدان مشخص می گردد:
- نفخ شکم
- درد لگن یا شکم
- کم اشتهایی
- مشکل در بلع
- احساس نیاز به ادرار فوری
- خستگی
- ناراحتی معده یا سوزش معده
- کمردرد
- درد در هنگام رابطه جنسی
- یبوست
- تغییرات قاعدگی
تهیه و ترجمه : زویا نجفی ( آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ژنوم اصفهان – مرکز تحقیقات سلولی مولکولی و ژنتیک ژنوم اصفهان – R&D )
Add a Comment