سرطان کبد

سرطان کبد سرطانی است که از سلول های کبد شروع می شود. کبد عضوی در قسمت بالای سمت راست شکم  در زیر دیافراگم قرار دارد.

انواع مختلفی از سرطان می تواند در کبد ایجاد شود. متداول ترین نوع سرطان کبد، کارسینوم سلول های کبدی است، انواع دیگر این سرطان مانند هپاتوبلاستوما کم تر مشاهده می شود.

سرطانی که به کبد انتقال پیدا کند، شایع تر از سرطانی است که از سلول های کبدی شروع می شود. سرطانی که از ناحیه دیگری از بدن شروع شود، مانند روده، ریه یا پستان و سپس به کبد گسترش یابد به جای سرطان کبد، سرطان متاستاتیک نامیده می شود. این نوع سرطان به دلیل عضوی که در آن آغاز شده است نام گذاری شده است، مانند سرطان روده متاستاتیک برای توصیف سرطانی که از روده شروع می شود و به کبد گسترش می یابد.

علائم

بیشتر افراد در مراحل اولیه سرطان علائم و نشانه هایی ندارند. هنگامی که علائم و نشانه ها ظاهر می شوند ، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش وزن بدون دلیل
• از دست دادن اشتها
• درد بالای شکم
• تهوع و استفراغ
• ضعف و خستگی عمومی
• تورم شکم
• تغییر رنگ پوست و سفیدی چشم (زردی)
• مدفوع سفید و گچی

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم

در صورت مشاهده علائم و نشانه هایی که شما را نگران می کند، با پزشک خود مراجعه نمائید.

علل

این سرطان زمانی اتفاق می افتد که جهش در DNA سلول های کبدی ایجاد شود. جهش در DNA باعث تغییر در دستورالعمل های  سلولی می شود. یک نتیجه این است که سلول ها ممکن است رشد خارج از کنترل خود را شروع کرده و در نهایت تومور را تشکیل دهند.

گاهی اوقات علت این سرطان مشخص است، مانند عفونت های مزمن هپاتیت. اما گاهی این نوع سرطان در افرادی رخ می دهد که هیچ بیماری زمینه ای ندارند و مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز آن می شوند.

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به سرطان اولیه کبد را افزایش می دهند عبارتند از:

• عفونت مزمن با HBV یا HCV

عفونت مزمن با ویروس هپاتیت B (HBV) یا ویروس هپاتیت C (HCV) خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهد.

• سیروز

 این وضعیت پیشرونده و برگشت ناپذیر باعث تشکیل بافت اسکار در کبد شما شده و احتمال ابتلا را افزایش می دهد.

• برخی بیماری های کبدی ارثی

 بیماری های کبدی که می توانند خطر این سرطان را افزایش دهند شامل هموکروماتوز و بیماری ویلسون

• دیابت

خطر ابتلا در افراد مبتلا به قند خون بیش تر از کسانی است که دیابت ندارند.

• بیماری کبد چرب غیرالکلی

تجمع چربی در کبد خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهد.

• قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین ها

 آفلاتوکسین ها سمومی هستند که توسط کپک هایی تولید می شوند که روی برخی موادغذایی رشد می کنند. محصولات زراعی مانند غلات و مغزها ، می توانند به آفلاتوکسین آلوده شوند.

• مصرف الکل

 مصرف ​​الکل در طول زمان می تواند منجر به آسیب غیر قابل برگشت کبد شود و خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد.

جلوگیری

• خطر سیروز کبدی را کاهش دهید. در واقع سیروز جای زخم کبد است و خطر این سرطان را افزایش می دهد.
• جلوگیری از مصرف الکل
• وزن متعادل داشته باشید. اگر وزن فعلی شما متعادل است، با انتخاب رژیم غذایی سالم و ورزش بیشتر روزهای هفته برای حفظ آن تلاش کنید. در صورت نیاز به لاغر شدن، میزان کالری دریافتی خود را روزانه کاهش داده و میزان ورزش خود را افزایش دهید. کاهش وزن را به آرامی انجام دهید – هر هفته 1 یا 2 پوند (0.5 تا 1 کیلوگرم).
• واکسن هپاتیت B را بزنید

با دریافت واکسن هپاتیت B می توانید خطر ابتلا به هپاتیت B را کاهش دهید. این واکسن را می توان تقریباً به همه افراد ، از جمله نوزادان ، بزرگسالان مسن و … تزریق کرد.

• برای جلوگیری از هپاتیت C اقداماتی انجام دهید

هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد ، اما می توانید خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید.

• از وضعیت سلامتی شریک جنسی خود آگاهی داشته باشید.
• از داروهای داخل وریدی (IV) استفاده نکنید ، اما در صورت استفاده از سوزن تمیز استفاده کنید. با تزریق نکردن داروهای غیرقانونی خطر ابتلا به HCV را کاهش دهید. اما اگر این گزینه برای شما نیست ، مطمئن شوید که هر سوزنی استفاده می کنید استریل است و آن را به اشتراک نگذارید. مواد دارویی آلوده یکی از دلایل عمده عفونت هپاتیت C است.
• هنگام انجام سوراخ کردن گوش به دنبال مراکز سالم و تمیز باشید.

 

تهیه و ترجمه توسط : خانم زویا نجفی ( آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ژنوم اصفهان – مرکز تحقیقات سلولی،مولکولی و ژنتیک ژنوم – واحد سرطان )