عوامل خطر سرطان کبد

‌ذخیره PDFچاپ نوشته

عوامل مختلفی می توانند شانس ابتلا به سرطان کبد را در فرد افزایش دهند.  این عوامل شامل:

• جنسیت

سرطان کبد در مردان بسیار بیشتر از زنان است.

• نژاد / قومیت

در ایالات متحده، آمریکایی های آسیایی و جزایر اقیانوس آرام بیشترین میزان سرطان کبد را دارند و پس از آنها اسپانیایی و لاتین تبارها، سرخپوستان آمریکایی، بومیان آلاسکا و آفریقایی آمریکایی ها قرار دارند.

• عفونت مزمن با HBV یا HCV

در سراسر جهان، شایع­ترین عامل خطر ابتلا به سرطان کبد، عفونت مزمن (طولانی مدت) با ویروس هپاتیت B (HBV) یا ویروس هپاتیت C (HCV) است. این عفونت ها منجر به سیروز کبدی می شوند و مسئول ایجاد سرطان کبد در بسیاری از مناطق جهان به عنوان شایع ترین سرطان هستند.

در ایالات متحده، عفونت با هپاتیت C بیشترین علت HCC است، در حالی که در آسیا و کشورهای در حال توسعه، هپاتیت B شیوع بیشتری دارد. افراد آلوده به هر دو ویروس خطر بالایی در ابتلا به هپاتیت مزمن، سیروز و سرطان کبد دارند.

• بیماری کبد چرب غیرالکلی

بیماری کبد چرب غیرالکلی یک بیماری شایع در افراد چاق است. افراد مبتلا به زیرگروه این بیماری، معروف به NASH، ممکن است به سیروز مبتلا شوند.

• سیروز

این وضعیت پیشرونده و برگشت ناپذیر باعث تشکیل بافت اسکار در کبد می­شود و احتمال ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

• سیروز صفراوی اولیه

برخی از انواع بیماری های خود ایمنی که بر کبد تأثیر می گذارند نیز می توانند باعث سیروز شوند. به عنوان مثال ، در سیروز صفراوی اولیه (PBC) مجاری صفراوی در کبد آسیب دیده و حتی از بین می رود که می تواند منجر به سیروز شود. افراد مبتلا به PBC پیشرفته در معرض خطر بالای سرطان کبد هستند.

• بیماری های متابولیکی ارثی

برخی از بیماری های متابولیکی ارثی می توانند منجر به سیروز شوند.

افرادی که هموکروماتوز ارثی دارند آهن زیادی از غذای خود جذب می کنند. این آهن در بافت­های بدن، از جمله کبد ته نشین می شود و می تواند منجر به سیروز و سرطان کبد شود.

• مصرف زیاد الکل

سو مصرف الکل دلیل اصلی سیروز در ایالات متحده است که به نوبه خود با افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد در ارتباط است.

• مصرف دخانیات

سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

• چاقی

چاقی خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد. این احتمالاً به این دلیل است که می تواند منجر به بیماری کبد چرب و سیروز شود.

• دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 با افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد در ارتباط است، معمولاً در بیمارانی که عوامل خطر دیگری مانند مصرف زیاد الکل و یا هپاتیت ویروسی مزمن دارند، این خطر همچنین ممکن است افزایش یابد.

برخی بیماری هایی که خطر سرطان کبد را افزایش می دهند عبارتند از:

• Tyrosinemia
• Alpha1-antitrypsin deficiency
• Porphyria cutanea tarda
• Glycogen storage diseases
• بیماری ویلسون

• قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین ها

آفلاتوکسین ها سمومی هستند که توسط کپک هایی تولید می شوند که روی برخی موادغذایی رشد می کنند. محصولات زراعی مانند غلات و مغزها، می توانند به آفلاتوکسین آلوده شوند.

• وینیل کلراید و دی اکسید توریم (توروتراست)

قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی خطر آنژیوسارکوم کبد را افزایش می دهد. همچنین خطر ابتلا به کلانژیوکارسینوما و سرطان کبد را افزایش می دهد. وینیل کلرید ماده شیمیایی است که در ساخت انواع پلاستیک ها استفاده می شود. توروتراست یک ماده شیمیایی است که در گذشته به عنوان بخشی از آزمایش های اشعه ایکس به برخی از بیماران تزریق می شد. وقتی خصوصیات این مواد شیمیایی سرطان زا شناخته شد، اقداماتی برای از بین بردن آن­ها یا به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض آن­ها انجام شد. از توروتراست دیگر استفاده نمی شود.

• استروئیدهای آنابولیک

استروئیدهای آنابولیک هورمون های مردانه ای هستند که توسط برخی از ورزشکاران برای افزایش قدرت و توده عضلانی استفاده می شود. استفاده طولانی مدت از استروئید آنابولیک می تواند خطر ابتلا به سرطان  کبد را افزایش دهد.

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهند:

• واکسن هپاتیت B

از آنجا که عفونت مزمن هپاتیت B می تواند منجر به سیروز و سپس سرطان کبد شود، واکسیناسیون در برابر ویروس هپاتیت B ممکن است افراد را از سرطان کبد ناشی از ویروس هپاتیت B محافظت کند.

• درمان هپاتیت ویروسی

شناخته شده است که عفونت های مزمن با هپاتیت B یا حتی هپاتیت C می تواند منجر به سیروز و سرطان کبد شود. دریافت درمان برای هر دو عفونت می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد.

عواملی که اثرات نامشخصی در خطر ابتلا به سرطان کبد دارند:

• آسپرین

ثابت شده است که آسپرین خطر ابتلا به چند سرطان را کاهش می دهد. برخی مطالعات نشان داده است که خطر سرطان کبد با استفاده منظم از آسپرین کاهش یافته است ، اما تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.

گاهی اوقات علت سرطان کبد مشخص است، مانند عفونت های مزمن هپاتیت، اما گاهی سرطان کبد در افرادی رخ می دهد که هیچ بیماری زمینه ای ندارند و مشخص نیست که چه عامل یا عواملی باعث بروز آن گردیده است.

تهیه و ترجمه توسط: خانم زویا نجفی ( آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ژنوم اصفهان – مرکز تحقیقات سلولی، مولکولی و ژنتیک ژنوم – بخش R&D – واحد سرطان )