Beckwith-Wiedemann syndrome، شایع ترین اختلال رشد بیش از حد به علت ایجاد جهش در کروموزوم 11 و مستعد سرطان است که با برخی از اختلال های ژنتیکی ارتباط دارد. این بیماری به ندرت اتفاق می افتد و 20 درصد از مبتلایان دارای ایزودیزومی پدری هستند. چندین علت ژنتیکی برای این سندروم شناخته شده است که به دلیل ایجاد تغییراتی در بیان یک یا چند ژن روی کروموزوم 11 می باشد.
سندرم سیلور-راسل
سندرم سیلور-راسل ، بیماری نادری میباشد و از هر 15000 تا 100000 تولد یک مورد را تحت تاثیر قرار می دهد که با تاخیر رشد قبل از تولد و پس از تولد همراه است. تقریبا تمام بیماران مبتلا به این سندروم با وزن و قد کمتر از نرمال به دنیا می آیند.
تاخیر رشد جنین در رحم و کوچکتر بودن آن نسبت به حالت طبیعی میتواند علت های متفاوتی داشته باشد. کودکان مبتلا به این سندروم را میتوان به کمک علائم بیشتری مانند میکروسفالی، بدن نامتقارن، مشکلات تغذیه ای و پیشانی برجسته از بیماران با تاخیر رشد داخل رحمی به دلایل نامعلوم ،تشخیص داد.
تشخیص
تشخیص کلینیکالی سندرم سیلور-راسل اساس مجموعه ای از ویژگیهای مشخص است. آزمایشهای مولکولی میتواند در حدود 60% از تشخیص های کلینیکالی را تایید کند. آزمایشهای مولکولی قادر است بیماران مبتلا به این سندروم را در زیر گروههای مختلف قرار دهد تا کنترل این بیماری بهتر انجام شود.
با این حال تشخیص این سندروم دشوار است به این دلیل که طیف گستردهای از شرایط در بین افراد مبتلا وجود دارند و نیز بسیاری از ویژگیهای موجود، غیر اختصاصی هستند. چندین سیستم ارزیابی بالینی پیشنهاد شده که نشان دهنده ی چالش هایی در دستیابی به تشخیص مطمئن است.
تمامی سیستمها از شاخصهای مشابهی استفاده میکنند اما در تعداد و تعریف ویژگیهای تشخیصی مورد نیاز برای تشخیص، متفاوت هستند. نتیجهی مثبت تستهای مولکولی تاییدیه خوبی بر تشخیصهای بالینی است.
تکنیک تشخیص
این بیماری ژنتیکی با ناهنجاریهای مولکولی کروموزوم 11p15.5 مرتبط است. آزمایشهای مولکولی باید به صورت دقیق متیلاسیون DNA دی نوکلئوتید CpG درH19/IGF2 IG-DMR را به یکی از روش MLPA MS-یا ساترن بلات اندازهگیری کند. در صورتی که نتیجه این تست منفی شود، باید تستهای تکمیلی مانند بررسی ناهنجاریها در کروموزوم 7 و 14q32 و جهش در ژن CDKN1Cو IGF2 انجام داد.
مراجعه به متخصص
این سندروم منجر به طیف وسیعی از ناهنجاریهای فیزیکی و عملکردی میشود. تحت نظر قرار دادن و مداخله زودهنگام و دقیق برای کنترل بهینه ی این دسته از بیماران بسیار ضروری میباشد. افرادی که میتوانند در این مسیر کمک کنند شامل متخصصان اطفال در زمینه غدد، گوارش ، تغذیه ، متخصص ژنتیک بالینی ، جراح ارتوپد ، نورولوژیست ، گفتار درمانگر و روانشناس میباشند تا بتوانند اقداماتی مانند حمایت از طریق تغذیه زودهنگام ، درمان با هورمون رشد و بسیاری دیگر را انجام دهند.
تهیه و ترجمه توسط: خانم رکسانا سهیلیان ( مرکز تحقیقات سلولی، مولکولی و ژنتیک ژنوم ، مرکز ژنتیک پزشکی ژنوم اصفهان )
سندروم فایفر
سندروم فایفر یک اختلال ژنتیکی نادر است که در اثر بسته شدن زودرس شیارهای جمجمه (کرانیوسینوستوز) رخ میدهد. علائم این بیماری شامل هیپرتلوریسم (فاصله بیش از حد و غیر عادی بین چشم ها) ، کم عمق بودن کاسه چشم، بیرون زدگی کره چشم، بینی عقابی شکل، انگشت شست پهن و بزرگ در دست و پا و کاهش شنوایی است. سه فرم از این بیماری شناسایی شده است که تیپ دو و سه جدی تر هستند.
ناهنجاریهای کروموزومی چگونه اتفاق میافتد
کروموزوم¬ها ساختارهای چوبی شکل در وسط هر سلول در بدن هستند. هر سلول دارای 46 عدد کروموزوم است که در 23 جفت گروه¬بندی شده¬اند. زمانی که یک کروموزوم غیرطبیعی باشد، می¬تواند باعث بروز مشکلاتی در سلامتی بدن شود. کروموزومهای غیرطبیعی اغلب در نتیجه یک خطا در طول تقسیم سلولی رخ میدهند. ناهنجاری¬های کروموزومی اغلب به دلیل یک یا چند مورد از موارد زیر رخ می¬دهد:
بیماری هانتر
بیماری هانتر یک اختلال ژنتیکی بسیار نادر است که در اثر فقدان یا نقص در آنزیمی به نام ایدونارات۲ سولفاتاز(I2S) رخ میدهد. وظیفه¬ی این آنزیم شکست یک موکوپلی¬ساکارید خاص میباشد که عدم شکست آن منجر به تجمع موکو¬پلی-ساکارید و آسیب¬های دائمی و پیشرونده به بدن میشود. انباشت این مولکول ظاهر فرد، رشد مغز، عملکرد ارگان¬های بدن و توانایی¬های فیزیکی را تحت تاثیر قرار میدهد.
آزمایش ژنتیک و غربالگری قبل از ازدواج
آزمایش قبل از ازدواج آزمایشی است که ارزیابی سلامتی جسمی را از زوجهایی که به زودی ازدواج میکنند ارائه میدهد و در آن از نظر بیماریهای ژنتیکی، عفونی و قابل انتقال آزمایش میشوند تا از هر گونه خطر انتقال بیماری به یکدیگر و فرزندانشان جلوگیری شود.
تای ساکس
بیماری تای ساکس (TAY-SACHS) یک بیماری نادر است که از والدین به فرزند منتقل می شود. علت آن عدم وجود آنزیمی است که به تجزیه مواد چربی کمک می کند. این مواد چرب که گانگلیوزید نامیده می شوند ، تا سطح سمی در مغز کودک ایجاد شده و بر عملکرد سلول های عصبی تأثیر می گذارد. با پیشرفت بیماری ، کودک کنترل عضلات خود را از دست می دهد. در نهایت ، این بیماری منجر به نابینایی ، فلج و مرگ می شود.
سندرم ویلیامز
سندرم ویلیامز (Williams syndrome) که با نام سندرم ویلیامز-بورن(William-Beuren syndrome) یا به اختصار WBS نیز شناخته میشود، یک اختلال ژنتیکی نادر است که با تاخیر رشد قبل و بعد از تولد، کوتاهی قد، درجات متفاوتی از مشکلات ذهنی، ویژگیهای متمایز صورت که معمولاً با افزایش سن بارزتر میشوند و مشکلات قلبی و عروقی مشخص میشود.
آب مروارید
آب مروارید کدر شدن عدسی طبیعی چشم است. برای افرادی که آب مروارید دارند، دیدن از طریق لنزهای ابری ، کمی شبیه نگاه کردن از پنجره یخ زده یا مه آلود است. دید ابری ناشی از آب مروارید می تواند خواندن، رانندگی با ماشین (مخصوصاً در شب) یا دیدن حالت صورت دوستان را دشوارتر کند.
سندرم چشم گربه ای چیست؟
سندرم چشم گربه ای می تواند بسیاری از قسمت های بدن از جمله چشم، گوش، قلب و کلیه ها را تحت تاثیر قرار دهد. این سندرم به دلیل وجود مشکل در کروموزوم ها ایجاد می شود، بنابراین افراد از بدو تولد علائم آن بروز پیدا میکند.
این نامگذاری به این دلیل است که یکی از رایج ترین علائم آن چشم هایی شبیه چشم های گربه هستند. به این دلیل که یک سوراخ در عنبیه (قسمت رنگی چشم) فرد بیمار وجود دارد.